Vorig jaar zetten de Koninklijke Verzamelingen de inventarissen van Willem van Oranje en zijn zoon Frederik Hendrik online. Nu zijn ook de inventarissen van hun vrouwen en verzamelinventarissen van hun kinderen digitaal te bekijken op onze website. Willem van Oranje trouwde maar liefst vier keer. Hij kreeg zestien kinderen van wie één buitenechtelijke zoon. De echtgenote van Frederik Hendrik was Amalia van Solms. Met haar kreeg hij negen kinderen. Voor zijn huwelijk met Amalia had hij al een zoon uit een eerdere relatie.
Filips Willem, Maurits en Frederik Hendrik, zoons van Willem van Oranje, hebben een eigen inventaris en vallen niet onder de verzamelinventaris van de kinderen van Willem van Oranje. Hetzelfde geldt voor Willem II, de zoon van Frederik Hendrik en latere stadhouder.
De inventarissen zijn de toegang tot de archieven en beschrijven welke stukken zich in een archief bevinden. Brieven, rekeningen, testamenten en nog veel meer geschriften nemen ons mee terug naar het verleden. Telkens worden nieuwe inventarissen op de website geplaatst, zodat deze ook digitaal raadpleegbaar zijn. Zo kunt u thuis bekijken wat er in het archief te vinden is. Van de overige archieven zijn gedrukte of handgeschreven inventarissen te raadplegen in het Koninklijk Huisarchief. In de Archieven Online zijn alle archieven van vóór 1934 van de Koninklijke Verzamelingen opgenomen.
Anna van Egmond
Willem van Oranje trouwde in 1551 met Anna van Egmond (1533-1558), in 1561 met Anna van Saksen (1544-1577), in 1575 met Charlotte de Bourbon (1546/1547-1582) en in 1583 met Louise de Coligny (1555-1620). De aanwezige archieven van de vrouwen zijn niet groot en bevatten voornamelijk stukken over de testamenten en financiële stukken. Bijzonder zijn de bewaarde brieven van Willem van Oranje aan Anna van Egmond (1552-1558). Deze brieven geven inzicht in hun goede verhouding. Helaas zijn de brieven van Anna aan haar man niet bewaard gebleven.
Anna van Saksen
Niet alleen de officiële stukken worden in de archieven bewaard, ze geven ook een inkijkje in het persoonlijke leven van de vrouwen. Het huwelijk met Anna van Saksen was niet gelukkig. In 1575 liet Willem van Oranje het huwelijk ongeldig verklaren. Anna van Saksen had in 1571 een buitenechtelijk kind gekregen met Jan Rubens, jurist en vader van de beroemde schilder Peter Paul Rubens. Het meisje heette Christine von Dietz (1571-1637). In het archief van Anna van Saksen bevinden zich brieven van Jan Rubens, zijn vrouw Maria Pijpelinckx en zijn schoonouders Hendrik Pijpelinckx en Clara Pijpelinckx. Maria Pijpelinckx zorgde ervoor dat haar echtgenoot niet ter dood veroordeeld werd maar slechts tien jaar verbannen werd naar Siegen. In de emotionele en meeslepende brieven die Maria aan Jan stuurde, lezen we hoe zij haar man het overspel vergaf.
Charlotte de Bourbon en Louise de Coligny
De huwelijken met Charlotte de Bourbon en Louise de Coligny zijn wel gelukkig te noemen, hoewel dat met de laatste maar kortstondig was. Vermeldenswaardig in het archief van Louise de Coligny zijn de brieven die zij schreef aan vooraanstaande figuren, zoals Marnix van Sint-Aldegonde, Johan van Oldenbarnevelt en Christiaan Huygens, secretaris van Willem van Oranje en van de Raad van State en vader van Constantijn Huygens.
Kinderen van Willem van Oranje
De archieven van de dochters en buitenechtelijke zoon van Willem van Oranje getuigen vooral van hun huwelijken, bezittingen en testamenten. Het levensverhaal van Emilia van Nassau (1569-1629), dochter van Willem van Oranje en Anna van Saksen, spreekt het meest tot de verbeelding. Zij trouwde op 7 november 1597 tegen de wil van haar broer stadhouder Maurits met de Portugese, rooms-katholieke troonpretendent Emanuel. In een brief licht zij de Staten-Generaal in, hierin is te lezen hoe zij haar beslissing hartstochtelijk verdedigt.
Amalia van Solms
Amalia van Solms (1602-1675) was een belangrijke en invloedrijke vrouw en de steun en toeverlaat van haar man prins Frederik Hendrik, die vlak na hun huwelijk stadhouder werd van de grote Hollandse gewesten. Enkele maanden per jaar ging prins Frederik Hendrik op veldtocht, waarbij hij werd vergezeld door zijn secretaris Constantijn Huygens. Amalia’s grote betrokkenheid blijkt uit het intensieve contact dat zij in die periodes onderhield met Huygens, die haar in brieven vrijwel dagelijks op de hoogte hield van de voortgang van de tocht en het welzijn van haar man. Naast correspondentie met Huygens bevat Amalia’s archief ook correspondentie met andere interessante en belangrijke personen zoals koning Lodewijk XIV en adviseur Johan de Knuyt, met wie zij contact onderhield na het overlijden van haar man. Amalia was een groot verzamelaar van schilderijen en andere kostbare voorwerpen. Zij had een grote invloed op de ontwikkelingen in de kunstwereld. In haar archief zijn enkele inventarissen van haar kostbaarheden opgenomen.
Kinderen van Frederik Hendrik
Amalia en Frederik Hendrik kregen samen negen kinderen, van wie er vijf hun kindertijd overleefden: de latere stadhouder prins Willem II en vier dochters. Amalia en haar man waren zich zeer bewust van hun positie. Amalia was een belangrijke kracht in de zoektocht naar geschikte partners voor haar kinderen. Door haar zeer succesvolle huwelijkspolitiek vond ze goede partijen, met name voor haar oudste kinderen, en daarme verstevigde ze hun positie binnen de Europese dynastieën. Zo trouwde Willem II met Maria Stuart, en Louise Henriëtte trad in het huwelijk met de keurvorst van Brandenburg. Ook na het overlijden van haar man in 1647 bleef Amalia een belangrijk persoon, ze gebruikte haar invloed om haar kinderen en kleinkinderen een goede positie te geven. De archieven van haar dochters bevatten persoonlijke stukken zoals lijfrentebrieven, huwelijkscontracten en testamenten. Daarnaast zijn er stukken aanwezig over financiële zaken en enkele varia.
Sael van Orange
Amalia had behoefte aan haar eigen zomerverblijf. Daarom gaf Frederik Hendrik de opdracht aan Pieter Post voor het ontwerp en voor de bouw van een buitenhuis in de bossen van Den Haag in 1645. Na het plotseling overlijden van Frederik Hendrik was het verdriet van Amalia zo groot dat ze besloot de centrale grote zaal geheel te wijden aan de nagedachtenis van haar echtgenoot en zijn verdiensten op het slagveld en voor de dynastie. Het huis stond in die tijd bekend onder de naam van deze ‘Sael van Orange’, maar kennen we nu als Huis ten Bosch. Pieter Post vervaardigde verschillende prenten van Huis ten Bosch en schonk deze als boekwerk aan Amalia’s dochter Louise Henriëtte. In het archief is nog een aanbiedingsbrief aanwezig. Ook de prenten zijn in de collectie van de Koninklijke Verzamelingen bewaard gebleven.
Inventarissen die ook online raadpleegbaar zijn
A11 Willem I, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1533-1584)
A12 Filips Willem, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1554-1618)
A14 Frederik Hendrik, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1584-1647)
A15 Willem II, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1626-1650)
A15a Maria Stuart, prinses van Groot-Brittannië (1631-1660)
A22 Willem Lodewijk, graaf van Nassau-Dillenburg (1560-1620)
A23 Ernst Casimir, graaf van Nassau-Dietz (1573-1632)
A23a Sophia Hedwig, hertogin van Brunswijk-Wolfenbüttel (1592-1642)
A24 Hendrik Casimir I, graaf van Nassau-Dietz (1612-1640)
A25 Willem Frederik, vorst van Nassau-Dietz (1613-1664)
A25a Albertina Agnes, prinses van Oranje (1634-1696)
A26 Hendrik Casimir II, vorst van Nassau-Dietz (1657-1696)
A26a Henriëtte Amalia, prinses van Anhalt-Dessau (1666-1726)
A26b De dochters van Hendrik Casimir II en Henriette Amalia van Anhalt-Dessau
A27 Johan Willem Friso, prins van Oranje (1687-1711)
A28 Maria Louise, landgravin van Hessen-Kassel (1688-1765)
A31 Willem V Batavus, prins van Oranje (1748-1806)
A32 Wilhelmina, prinses van Pruisen (1751-1820)
A33 Louise, prinses van Oranje-Nassau (1770-1819)
A34 Willem George Frederik (Frederik), prins van Oranje-Nassau (1774-1799)
A36 Wilhelmina, prinses van Pruisen, koningin der Nederlanden (1774-1837)
A37 Frederik, prins der Nederlanden (1797-1881)
A37a Louise, prinses van Pruisen (1808-1870)
A37b Louise, prinses der Nederlanden (1828-1870)
A37c Marie, prinses der Nederlanden (1841-1910)
A41 Anna Paulowna, grootvorstin van Rusland, koningin der Nederlanden (1795-1865)
A43 Hendrik, prins der Nederlanden (1820-1879)
A44a Casimir, prins der Nederlanden (1822)
A44b Sophie, prinses der Nederlanden (1824-1897)
E01a Hofcommissie Den Haag (1814-1840)
E01b Hofcommissie Den Haag (1849-1919)
E01d Hofcommissie Brussel (1815-1829)
E09c Intendance van het Koninklijk Paleis en Domein Het Loo 1806-1971 (1975)
E09d Rentmeester van het Paleis en Domein Soestdijk (1580) 1674-1890
G003 Collectie Herman Tollius (1742-1822)