23-12-2021 Inmiddels is het vaste prik dat we in december weer een aantal nieuwe inventarissen online presenteren. De inventarissen zijn de toegang tot de archieven en beschrijven welke stukken zich in een archief bevinden. We gaan deze keer terug naar de voorouderlijke wortels van de koninklijke familie gelegen in Nassau in Duitsland en Orange in Frankrijk. De archieven van de Oude Ottoonse en Nassau-Beilsteinse linies, en van het Prinsdom Orange bevatten persoonlijke documenten en stukken over het bestuur en beheer van de gebieden. Daarnaast komt de inventaris van het archief van prinses Marianne, dochter van koning Willem I, online.
Er worden regelmatig nieuwe inventarissen op de website geplaatst, zodat deze ook digitaal raadpleegbaar zijn. Zo is het mogelijk om thuis te bekijken wat er in het archief te vinden is. Van de overige archieven zijn gedrukte of handgeschreven inventarissen te raadplegen in het Koninklijk Huisarchief. In de Archieven Online zijn alle archieven van vóór 1934 van de Koninklijke Verzamelingen opgenomen.
Oude Ottoonse en Nassau-Beilsteinse linies
De bakermat van de geschiedenis van de familie Oranje-Nassau ligt in het gebied Nassau in Duitsland. In de archieven van de Oude Ottoonse en Nassau-Beilsteinse linies zijn de persoonlijke documenten geborgen van de verre voorouders van Willem van Oranje. Eén van de oudste documenten in het archief van de Koninklijke Verzamelingen is de zogenaamde delingsakte uit 1255 tussen de twee broers Otto I en Walram II van Nassau, waarin zij het grondgebied Nassau tussen hen beiden verdeelden. De persoonlijke documenten van de directe afstammelingen van Otto I, ook wel de Ottoonse Linie genoemd, zijn terug te vinden in dit archief. Het geslacht Nassau-Beilstein stamt af van Hendrik de kleinzoon van Otto I. In de archieven van hem en zijn nakomelingen zijn onder andere huwelijkscontracten, leenbrieven en stukken betreffende verwerving van bezittingen terug te vinden.
Prinsdom Orange
Een evenzeer belangrijk gebied voor de familiegeschiedenis van de familie Oranje-Nassau is het Prinsdom Orange. In 1544 overleed René van Chalon, een neef van Willem van Oranje. Bij gebrek aan een directe nazaat benoemde hij Willem in zijn testament tot erfgenaam van het gebied Orange in Frankrijk. Vanaf dat moment mocht de 11-jarige Willem van Nassau zich ‘Prins van Oranje’ noemen. Dit archief omvat de rijke geschiedenis van het Prinsdom, met stukken vanaf de 13e eeuw toen Orange onder heerschappij van de graven van Les Baux stond. In het archief is te volgen hoe het gebied van hand tot hand passeerde tot het bij de Nassaus terecht kwam. Koning-stadhouder Willem III was de laatste autonome bestuurder van het gebied. In de jaren na zijn overlijden werd het Prinsdom onderdeel van Frankrijk. Maar de prinselijke titel bleef voor de Oranje-Nassaus behouden. Naast de stukken over het beheer en het bestuur van het Prinsdom en aanverwante heerlijkheden in de Franche Comté en de Dauphiné, bevat dit archief ook de persoonlijke archieven van René van Chalon en van zijn oom Filibert van Chalon.
Prinses Marianne
Prinses Marianne was de dochter van koning Willem I en koningin Wilhelmina van Pruisen. Op haar 18e verloofde ze zich met de Zweedse prins Gustaaf Wasa, maar deze verloving stuitte op grote weerstand van het Zweedse hof en ook haar eigen broer prins Willem II verzette zich, want Gustaaf was de zoon van afgezette koning Gustaaf IV. Marianne trouwde twee jaar later met haar neef prins Albert van Pruisen, zoon van koning Frederik Willem III, de broer van Wilhelmina, met wie ze 5 kinderen kreeg. Het huwelijk verliep echter niet goed en eindigde in een scheiding, iets wat uitzonderlijk was voor die tijd. In haar archief zijn persoonlijke stukken te vinden over haar opvoeding, haar verloving met Gustaaf en haar huwelijk en scheiding met Albert. Daarnaast is er correspondentie met onder andere architect Ferdinand Martius, over de bouw van het slot Kamenz in Silezië.
Inventarissen die ook online raadpleegbaar zijn
A04b Johan Maurits, graaf van Nassau-Siegen (1604-1679)
A11 Willem I, Prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1533-1584)
A11a Anna van Egmond, gravin van Buren (1533-1558)
A11b Anna, Prinses van Saksen-Meissen (1544-1577)
A11c Charlotte, Prinses van Bourbon-Montpensier (1546/7-1582)
A11d Louise, gravin van Coligny (1555-1620)
A11e De kinderen van Willem I, Prins van Oranje
A12 Filips Willem, Prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1554-1618)
A13 Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1567-1625)
A14 Frederik Hendrik, Prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1584-1647)
A14a Amalia, gravin van Solms-Braunfels (1602-1675)
A15 Willem II, Prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1626-1650)
A15a Maria Stuart, Prinses van Groot-Brittannië (1631-1660)
A16 Willem III, Koning van Engeland, Schotland en Ierland, Prins van Oranje (1650-1702)
A16a Maria II, Koningin van Engeland, Schotland en Ierland, Prinses van Oranje (1662-1695)
A22 Willem Lodewijk, graaf van Nassau-Dillenburg (1560-1620)
A23 Ernst Casimir, graaf van Nassau-Dietz (1573-1632)
A23a Sophia Hedwig, hertogin van Brunswijk-Wolfenbüttel (1592-1642)
A24 Hendrik Casimir I, graaf van Nassau-Dietz (1612-1640)
A25 Willem Frederik, vorst van Nassau-Dietz (1613-1664)
A25a Albertina Agnes, Prinses van Oranje (1634-1696)
A26 Hendrik Casimir II, vorst van Nassau-Dietz (1657-1696)
A26a Henriëtte Amalia, Prinses van Anhalt-Dessau (1666-1726)
A26b De dochters van Hendrik Casimir II en Henriette Amalia van Anhalt-Dessau
A27 Johan Willem Friso, Prins van Oranje (1687-1711)
A28 Maria Louise, landgravin van Hessen-Kassel (1688-1765)
A31 Willem V Batavus, Prins van Oranje (1748-1806)
A32 Wilhelmina, Prinses van Pruisen (1751-1820)
A33 Louise, Prinses van Oranje-Nassau (1770-1819)
A34 Willem George Frederik (Frederik), Prins van Oranje-Nassau (1774-1799)
A36 Wilhelmina, prinses van Pruisen, koningin der Nederlanden (1774-1837)
A37 Frederik, Prins der Nederlanden (1797-1881)
A37a Louise, Prinses van Pruisen (1808-1870)
A37b Louise, Prinses der Nederlanden (1828-1870)
A37c Marie, Prinses der Nederlanden (1841-1910)
A41 Anna Paulowna, grootvorstin van Rusland, Koningin der Nederlanden (1795-1865)
A43 Hendrik, Prins der Nederlanden (1820-1879)
A44a Casimir, Prins der Nederlanden (1822)
A44b Sophie, Prinses der Nederlanden (1824-1897)
C02 Graafschap Vianden en heerlijkheden Dasburg, St. Vith en Bütgenbach
E01a Hofcommissie Den Haag (1814-1840)
E01b Hofcommissie Den Haag (1849-1919)
E01d Hofcommissie Brussel (1815-1829)
E09c Intendance van het Koninklijk Paleis en Domein Het Loo 1806-1971 (1975)
E09d Rentmeester van het Paleis en Domein Soestdijk (1580) 1674-1890
G001 Collectie Constantijn Huygens (1596-1687)
G003 Collectie Herman Tollius (1742-1822)