Int Nortende, aan de rand van het toenmalige Den Haag, liet Willem Goudt in 1533 een middeleeuwse hofstede verbouwen tot een voornaam woonhuis met adellijke allure. Het gebouw, waarvan de geschiedenis sinds 1591 onlosmakelijk is verbonden met de Oranjes, heeft zich ontwikkeld tot het Paleis Noordeinde zoals wij dat nu kennen.

 
welkom in Paleis Noordeinde
 
detail FrederikHendrik

Hoff van Oraignen

De eerste Oranjes die het huis vanaf 1591 bewoonden, waren de weduwe van Prins Willem van Oranje, Louise de Coligny, en hun zoon Prins Frederik Hendrik. De Staten van Holland huurden in eerste instantie het huis voor ‘hare Excellentie met haren zoon en familie’. Dankbaar voor de door Willem van Oranje bewezen diensten schonken de Staten, inmiddels eigenaar, in 1609 het chique Haagse huis aan Prins Frederik Hendrik. Ter herinnering aan deze vroege bewoner hangt in de voorvestibule van Paleis Noordeinde dit portret van Prins Frederik Hendrik. Klik op het portret voor meer informatie over dit portret van Gerard van Honthorst en zijn atelier.

Ontvangstkamer achter

In het centrale deel van Paleis Noordeinde, het zogenaamde corps-de-logis, bevinden zich van oudsher de belangrijkste ontvangstvertrekken. Graag nemen wij u mee langs enkele van deze vertrekken en de objecten die daar te zien zijn. De ontvangstkamer kende in de loop van de tijd meerdere functies. Zo diende deze kamer aan het begin van de 19de eeuw als zogenaamde Maarschalkseetzaal totdat Koning Willem III er vanaf zijn inhuldiging in 1849 zijn bibliotheek in vestigde. Na 1898 werd het vertrek verbouwd tot zilverkluis. Tegenwoordig wordt de kamer voor kleine recepties gebruikt en staat deze ter beschikking van gasten die in de aangrenzende logeervleugel overnachten. Boven de groen malachieten wandtafel hangt dit schilderij door Otto Eerelman van het huwelijk van Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik op 7 februari 1901 in de Grote Kerk in Den Haag. In de vitrines bevindt zich een wisselende selectie aan serviezen en zilveren voorwerpen, zoals delen van het Russische Guriev servies, dat Anna Paulowna in 1816 van haar broer Tsaar Alexander I als onderdeel voor haar uitzet ontving.

Eerelmandef
guriev serviesdef
Blauw Bloed miniserie over de Indische zaal

Indische zaal

Ter gelegenheid van het voorgenomen huwelijk van Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik in 1901 werd in Nederlands-Indië gewerkt aan een passend huldeblijk. Directeur Flip Maarschalkerweerd geeft vanuit Paleis Noordeinde extra aandacht aan het unieke geschenk in dit fragment uit Blauw Bloed.

Nadat de koningin de ontwerptekeningen van commissievoorzitter L.J.C. van Es goedkeurde, begon men met de realisatie van het geschenk: een Indische Zaal voor Paleis Noordeinde. Op de begane grond werden twee bestaande vertrekken samengevoegd om zo ruimte te bieden aan dit exotische cadeau. Voor de vervaardiging van de meer dan duizend losse onderdelen tellende betimmering werden beeldsnijders uit de hele Indonesische archipel in Batavia samengebracht om de klus te klaren. De betimmering werd in djatihout uitgevoerd en voorzien van motieven uit de Javaans hindoe-boeddhistische traditie en eigentijdse Javaanse beeldsnijkunst. In de vitrines bevinden zich geschenken van Indische vorsten, die in de loop der tijd aan leden van het Koninklijk Huis zijn aangeboden, zoals de Indische waaier van Koningin Wilhelmina en deze gouden rammelaar van Prinses Beatrix. Het vertrek vormt vandaag de dag met enige regelmaat het decor voor kleine ontvangsten. Bent u nieuwsgierig naar de details? Loop dan digitaal door de zaal heen.

rammelaar

Marot-eetzaal

De dagelijkse eetzaal is uitgevoerd in de stijl van de door Koning-stadhouder Willem III zo bewonderde architectuur van Daniel Marot. Op de met velours d’Utrecht bespannen wanden hangen 17de-eeuwse portretten van de Prinsen Maurits en Frederik Hendrik door Michiel van Mierevelt, Prins Willem II door Gerard van Honthorst en een portret van Hendrik Casimir II van Nassau-Dietz door Lancelot Volders. De Marot-eetzaal wordt regelmatig gebruikt door gasten die verblijven in de naastgelegen logeervleugel van Paleis Noordeinde. Ook vinden hier de jaarlijkse uitblinkerslunches plaats. Tijdens de uitblinkerslunch zitten de gasten traditiegetrouw verspreid over vier tafels en wisselen de koning en koningin tussen de gangen van tafel. Gegeten wordt van het ‘goudrand’ servies, dat in 1980 door - de toen net aangetreden - Koningin Beatrix werd besteld voor gebruik in Paleis Noordeinde. Het nieuwe servies, Blossom Panache, wordt doorgaans gebruikt bij officiële diners. In mei 2017 werd het servies Blossom Panache gepresenteerd. Ieder couvert bestaat uit 9 delen en verbeeldt de verbinding tussen de Oranjes, de vorst en de samenleving. De Koninklijke Verzamelingen hebben ook de ontwerptekeningen in de collectie. Deze ontwerptekeningen geven een prachtig kijkje in het creatieve proces van de ontwerper.

BlossomPanache servies
BlossomPanache ontwerp
Therese Schwartze Juliana

Antichambre puttikamer

In de antichambre van de puttikamer op de eerste etage valt het ronde kordate babyportret van Prinses Juliana door Thérèse Schwartze op. Het aandoenlijke portret herinnert aan de geboorte van de prinses in 1909 in één van de aangrenzende paleisvertrekken. De puttikamer was ooit ingericht voor Koningin Sophie. Tegenwoordig wordt de puttikamer wekelijks gebruikt door Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima voor overleg met hun staf in het zogenaamde secretarieoverleg.

Groene antichambre

De groene antichambre was van oorsprong rood gestoffeerd. Het meest bijzondere detail in deze ruimte van Paleis Noordeinde is de marmeren schoorsteenmantel met het monogram W (van Koning Willem I) en het rijkswapen. Mogelijk betreft het de schouw die Lefebvre in 1817 leverde voor een troonzaal die nooit is gerealiseerd. Aan weerszijde van de schouw hangen portretten door de Belgische kunstschilder Jean-Baptiste van der Hulst; aan de linkerzijde van de schouw dit jeugdportret van de broers Prins Willem (de latere Koning Willem III) en Prins Alexander en aan de rechterzijde een dubbelportret van hun broer en zuster, Prins Hendrik en Prinses Sophie.

Hulst Willem Alexander

Galerijzaal

De galerijzaal is met ruim vierentwintig meter de op één na langste zaal van Paleis Noordeinde. Met een maximale capaciteit van vierenzeventig couverts wordt deze zaal regelmatig gebruikt als eetzaal. Aan de lange zijde, tegenover de ramen, hangen vijf grote portretten, die Van der Hulst in de jaren 1830-1836 vervaardigde. Ze waren oorspronkelijk bedoeld voor het Brusselse paleis van de Prins van Oranje (de latere Koning Willem II) en stellen de kinderen, twee schoondochters en een kleindochter voor van Koning Willem I. De bijbehorende portretten van Koning Willem I en Koningin Wilhelmina sieren de Koningstrap.

Galerijzaal Van der Hulst

Balkonkamer

De balkonkamer wordt door Koning Willem-Alexander zeer frequent op de woensdagochtend gebruikt wanneer hij in Paleis Noordeinde pas benoemde ambassadeurs ontvangt voor de overhandiging van hun geloofsbrieven. Prins Willem-Alexander en Prinses Máxima gaven in dit vertrek op de vooravond van de inhuldiging in 2013 het uitgebreide televisieinterview. De kamer ontleent haar naam aan het balkon, waar ze toegang toe geeft en waar op Prinsjesdag de zogenaamde balkonscène plaatsvindt. In de balkonkamer valt deze grote Empire vaas op, een vaas met een bijzonder verhaal.

Vaas Balkonkamer

Virtuele tour door Paleis Noordeinde

Wilt u rustig door het paleis lopen en de grote balzaal met de prachtige kroonluchters bewonderen? Of de rijtuigen in de Koninklijke Stallen van dichtbij bekijken? Dat is mogelijk, via Google Street View kunt u het Paleis Noordeinde en de Koninklijke Stallen nu ook virtueel bezoeken.

paleis MaartenSchuth
ontvangstkamer MaartenSchuth
balzaal MaartenSchuth
rijtuig KSD MaartenSchuth