Vijver

Op 21 januari 2001 maakte prins Willem-Alexander in een televisie-interview bekend, dat hij de hand van zijn toekomstige echtgenote had gevraagd op de bevroren vijver bij paleis Huis ten Bosch. Een dergelijke romantische setting was in 1832 de inspiratiebron voor de Haagse schilder Andreas Schelfhout (1787-1870) voor een van zijn eerste ‘wintertjes’; een genre waarmee hij – evenals met zijn ‘zomertjes’ – grote populariteit verwierf. Op dit wintergezicht in het Haagse Bos laat hij vanuit een sterk perspectivische opbouw in het verdwijnpunt het silhouet van Huis ten Bosch opdoemen, terwijl schaatsers, wandelaars en een hondje het romantische tafereel aankleden.

Wintersport

Een andere associatie die velen zullen hebben bij onze huidige koning en de winter gaat terug tot 26 februari 1986 toen de toenmalige prins van Oranje onder de naam W.A. van Buren de Elfstedentocht reed. Het beeld van de prins die na een zware tocht vermoeid in de armen viel van zijn trotse ouders staat nog bij velen op het netvlies. De deelname aan deze veertiende Elfstedentocht leverde hem het fel begeerde kruisje op; een geheel op eigen fysieke kracht en karakter verdiende ‘onderscheiding’, zoals dat ook het geval was geweest met het kruisje dat prins Claus verdiende met zijn deelname aan de Vierdaagse van Nijmegen in 1967. Voor aangetrouwde leden van de koninklijke familie is het sowieso een uitkomst als zij sportief zijn, want skivakanties zijn sinds koningin Juliana en prins Bernhard een jaarlijks familiegebeuren, zoals in 1992 toen de sneeuw in Lech am Arlberg werd opgezocht.

Thialf

Hoewel hij daarvoor geen sportieve prestatie had hoeven neer te zetten, beschikte ook prins Willem, de oudste zoon van koning Willem III, over een ‘sportief reversspeldje’. Dit speldje in de vorm van een gouden schaats dankte hij aan zijn erelidmaatschap van IJsvereniging Thialf in Heerenveen. Het werd hem samen met een exemplaar van het verenigingsreglement en een kokarde in een mooi doosje met daarop de tekst ‘IJsvereeniging THIALF Heerenveen’ in 1870 aangeboden. In het huishoudelijk reglement was bepaald dat bestuursleden ‘bij gelegenheid van hardrijderijen of andere ijsvermaken, door Thialf te geven, tot onderscheidingsteeken zullen zijn voorzien, van eene op de regterzijde van den hoed te hechten kokarde’. De leden werden geacht bij het schaatsen ‘op den linker borst een herkenningsteeken te dragen, bestaande in een berlijnsche zilveren schaats, hangende aan een zijden lint’. De gouden uitvoering van het schaatsje was kennelijk voorbehouden aan de koning.

Warme chocolademelk

Koningin Wilhelmina, prins Hendrik en prinses Juliana organiseerden jaarlijks op paleis Het Loo een kerstbijeenkomst voor het hofpersoneel waarbij zij zelf ook aanwezig waren. Koningin Juliana en prins Bernhard zetten deze traditie vanaf 1948 voort op paleis Soestdijk. Het programma bestond uit een kerstboodschap van de koningin, het zingen van kerstliederen en soms ook een kerstspel waarin voor de prinsesjes en hofdames een rol weggelegd kon zijn. Traditiegetrouw waren het leden van de koninklijke familie zelf die warme chocolademelk schonken en kerstbroden uitdeelden aan het personeel. De traditie van een kerstviering met het personeel is gebleven, maar met een meer eigentijdse invulling.

Bijzondere kerstkaarten

In de Koninklijke Verzamelingen bevindt zich een serie van 23 unieke kerstkaarten die speciaal voor koningin Juliana en prins Bernard zijn vervaardigd door Rien Poortvliet (1932-1995). Deze handgeschilderde ‘kaarten’ op gelijkvormige paneeltjes werden vanaf 1969 door de in Soest woonachtige kunstenaar zelf afgeleverd op paleis Soestdijk. Veelal betrof het ‘kaarten’ met een bijbelse voorstelling, maar ook komen er wintertaferelen op voor, zoals een verscheidenheid aan sneeuwpoppen, of dieren in een winters landschap. Een enkele keer ontbrak ook niet de voor Poortvliet zo kenmerkende kabouter.

Gepubliceerd op 01-02-2016