Drie sets geborduurde Chinese gordijnen, vervaardigd in de 18e eeuw, waren jarenlang een beeldbepalend onderdeel van de Chinese Zaal in Paleis Huis ten Bosch, een van de mooiste voorbeelden van een historisch chinoiserie interieur in Nederland. Onderzoek bij de laatste renovatie van het paleis wees uit dat de staat van de kwetsbare gordijnen het niet langer toeliet de gordijnen na de renovatie terug te plaatsen in de ruimte. Dit was aanleiding te zoeken naar een waardig alternatief voor dit bijzondere interieur, met als resultaat een uniek samenwerkingsproject, waaraan meer dan 150 handborduurders uit heel Nederland, maar ook Hare Majesteit Koningin Máxima, meewerkten.
Restauratie van de originele gordijnen zou vanwege de kwetsbaarheid niet maken dat deze opnieuw konden worden toegepast. Het maken van een replica van de geborduurde gordijnen bleek ook niet goed haalbaar. Daarom werd, in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf en de Dienst van het Koninklijk Huis, besloten nieuwe gordijnen te vervaardigen, in een nieuw ontwerp, maar passend bij het historische karakter van de Chinese Zaal. Na een zoektocht naar de juiste experts en het uitwerken van een plan van aanpak en een ontwerp, begon de productie dan toch echt rond januari 2022.
Het ontwerp
Haags beeldend kunstenaar en ontwerper Liesbeth Stinissen (1963) werd gevraagd een ontwerp te maken voor de gordijnen, gebaseerd op de historische gordijnen en het interieur van de zaal. De rivier op de originele gordijnen vormde voor haar een belangrijke inspiratiebron in het nieuwe ontwerp. Zij vertaalde deze rivier naar de Nederlandse delta. In haar ontwerp toont Stinissen een diversiteit aan scènes in relatie tot de geschiedenis en belangrijke ontwikkelingen voor Nederland, op het gebied van natuur, kunst, wetenschap en innovatie.
Uitgebeeld zijn onder meer sluizen en waterwerken, radiotelescoop LOFAR, het bruggetje van Bartlehiem, maar bijvoorbeeld ook de vismigratierivier in de Afsluitdijk en het Koninklijk Paleis Amsterdam. Voor de kleuren liet ze zich leiden door de originele gordijnen, maar er is ook goed in de ruimte zelf gekeken om ervoor te zorgen dat de gordijnen het historische ensemble ondersteunen en niet overschreeuwen.
Lees meer over het ontwerp van de nieuwe gordijnen
TextielLab
De nieuwe gordijnen zijn zowel machinaal als met de hand geborduurd. Het TextielLab, het kennisinstituut van het TextielMuseum, was hierin een belangrijk partner. De experts van het TextielLab vervaardigden op een hi-tech borduurmachine de wel zestig taferelen die onderdeel uitmaken van het ontwerp. Op zo’n schaal was er in het lab nog niet eerder geborduurd, dus het vormde ook voor de borduurexpert Frank de Wind een mooie uitdaging.
Handborduurders
De natuurlijke motieven, geïnspireerd op de originele gordijnen, werden allen met de hand geborduurd. Onder leiding van couture borduurexpert Anna Bolk werkten hieraan meer dan 150 handborduurders mee uit verschillende borduurclubs, modeopleidingen, culturele huiskamers en sociale werkplaatsen uit heel Nederland. Ook koningin Máxima, die zelf een passie heeft voor borduren, werkte mee aan het borduurwerk voor de nieuwe gordijnen.
Meer over de handborduurders volgt komende week
borduursels in het paleis
Door het team van Anna werden vervolgens alle borduursels geappliqueerd op de nieuwe gordijnen. Dit werd uitgevoerd in de Krijgsraadzaal in het Koninklijk Paleis in Amsterdam, een ruimte groot genoeg om alle gordijnen uit te kunnen leggen en een bijzondere uitvalsbasis voor het team van Anna Bolk, waar zij een aantal maanden hard hebben gewerkt. Als laatste werd het textiel door meubelstoffeerder Oostendorp tot gordijnen geconfectioneerd.
Koninklijk borduren in het Textielmuseum
Het TextielMuseum in Tilburg toonde van 1 december 2022 tot en met 29 mei 2023 het resultaat van dit unieke samenwerkingsproject in de tentoonstelling Koninklijk Borduren – verhalen en vakmanschap, waar zowel aandacht was voor de nieuwe gordijnen als voor de historische gordijnen. Ook werd stilgestaan bij de context van de historische gordijnen en werden de verhalen verteld van hen die meewerkten aan het nieuwe borduurwerk.
