Het was 7 december 2003. De Rijksvoorlichtingsdienst liet weten dat de eerste dochter van prins Willem-Alexander en prinses Máxima was geboren. ‘Het is een wolk van een baby, aldus de vader de Prins van Oranje, die verder zei dankbaar en gelukkig te zijn.’ Vandaag viert prinses Amalia haar achttiende verjaardag. Nu zij meerderjarig is, krijgt zij zitting in de Raad van State. Morgen zal zij door de koning worden binnengeleid in de Raad van State.

 
intro prinsesAmalia
 
Portret van koningin Wilhelmina in inhuldigingsmantel door Thérèse Schwartze

Koningin Wilhelmina

De Grondwet van 1814 bepaalde dat de erfprins ‘van regtswege’ lid is van de Raad van State en zitting neemt ‘in denzelven, wanneer zijn achttiende jaar vervuld is’. Het is een mooie voorbereiding op zijn of haar taken als toekomstig staatshoofd. Toen koningin Wilhelmina op 31 augustus 1898 achttien jaar werd, was het voor haar niet mogelijk op die manier kennis te vergaren voor de toekomst. Meteen op haar achttiende verjaardag aanvaardde zij bij proclamatie de regering. Zes dagen later volgde de plechtige inhuldiging in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Als koningin kreeg zij de ‘ceremoniële’ functie van voorzitter van de Raad van State.
In de vergadering staat altijd een stoel klaar voor de voorzitter, maar het is niet de gewoonte dat de koning vergaderingen voorzit. De dagelijkse leiding ligt bij de vicepresident van de Raad van State.

prinses Juliana

Toen prinses Juliana in 1927 vlak na haar achttiende verjaardag werd geïnstalleerd als lid van de Raad van State nam koningin Wilhelmina wel het voorzitterschap waar. De koningin opende de buitengewone vergadering en heette de prinses welkom. Na het antwoord van prinses Juliana sprak vicepresident Mr. Dr. W.F. van Leeuwen een woord van dank uit. Twee dagen daarvoor was hij ook aanwezig bij de historische feestavond op de Hofvijver. Vanuit de Trêveszaal zag hij samen met de andere aanwezigen de grote Oudhollandse sloepen met aan boord roemruchtige admiraals uit de zeventiende eeuw op het water van de Hofvijver. Duizenden oranje lampions in de bomen en zoeklichten in de hoeken van de vijver verlichtten het tafereel van alle kanten. Toen de jarige prinses en de koningin op een boot langs de Tréveszaal voeren, werden ze ‘vanuit de open ramen luide toegejuicht’.

Hofvijverfeest ter ere van de achttiende verjaardag van prinses Juliana
Vaas Raad van State

Prinses Beatrix

Op 31 januari 1956 vierde prinses Beatrix haar achttiende verjaardag. Een week later was zij voor het eerst bij de Raad van State. Het was wederom een buitengewone vergadering in de Volle Raadzaal. Koningin Juliana nam plaats op de voorzittersstoel met rechts naast zich prins Bernhard en naast hem ‘de dochter des Konings, die de vermoedelijke erfgenaam is van de Kroon’. De officiële titel Prinses van Oranje bestond toen nog niet. De koningin opende de vergadering met een toespraak en gaf het woord aan haar dochter. Prinses Beatrix zei dat zij het een voorrecht vond om zitting te krijgen in de Raad van State. “Nog zeer lange tijd, leden van de Raad van State, zal ik mij beschouwen als uw leerling. Ik zal - mij bewust van mijn verantwoordelijkheid - trachten een goede leerling te zijn.” Voor haar op tafel stond het geschenk van de Raad van State: een zilveren vaas met daarin oranjekleurige Euphorbia’s.

Prins Willem-Alexander

Koningin Beatrix had een goede leerschool aan dit adviserend college van en voor de regering, koning en ministers. Dat bleek uit de rede die zij op 3 juli 1985 hield bij de installatie van de achttienjarige prins Willem-Alexander als lid van de Raad van State. 'Persoonlijk heb ik gedurende meer dan 24 jaar ervaren van hoe grote betekenis het voor een troonopvolger is zitting te hebben in de Raad. Het is een waardevolle manier om vertrouwd te raken met problemen die het bestuur van Rijk en Staat meebrengen'. De Prins van Oranje sprak de hoop uit veel te kunnen leren van de Raad van State. ‘De Raad van State is een college waar bijna alle maatschappelijke problemen vroeg of laat op tafel komen. Er is waarschijnlijk geen plaats van waaruit beter te zien is hoe de wetten tot stand komen en hoe ons land wordt bestuurd.’ Vicepresident Willem Scholten bood een geschenk in de vorm van een schrijfset aan. Daarna sloot koningin Beatrix de buitengewone vergadering die wederom plaats vond in de Volle Raadzaal. Vanaf 1919 vergaderde de Raad in deze zaal aan de Buitenhofzijde van het ‘Stadhouderlijk Kwartier’. Maar vanwege de renovatie van het Binnenhof zal de installatie van prinses Amalia voor deze keer plaatsvinden in de balzaal van Paleis Kneuterdijk.

Paleis Kneuterdijk