17-04-2018    Van 18 april tot en met 30 september 2018 is in het Joods Historisch Museum in Amsterdam de tentoonstelling ‘Joden en het Huis van Oranje. 400 bewogen jaren’ te zien. Door middel van ruim 100 objecten wordt de steeds veranderende relatie tussen de Joodse gemeenschap en het Huis van Oranje in beeld gebracht.

intro JHM
 

Geschenken en huldeblijken

In de collecties van de Koninklijke Verzamelingen zijn talloze sporen uit de Joodse gemeenschap terug te vinden. Vanuit de Joodse gemeenschap zijn in de loop der jaren vele geschenken en huldeblijken aangeboden aan leden van de koninklijke familie. Van de expertise van Joodse vakmensen, bijvoorbeeld op het gebied van diamantbewerking, werd regelmatig gebruik gemaakt. Koning Willem III gaf op zijn huwelijksdag een diamanten hanger aan koningin Emma cadeau. De diamant, met het portret van koning Willem III, werd geslepen door Moses Eliazar Cohen Tartaas de Vries jr. en enkele jaren later door de Franse juwelier Oscar Massin verwerkt in het sieraad. Vlak na hun huwelijk kregen koning Willem III en koningin Emma een speciale uitgave van een boek van J. Sequeira, waarin in detail beschreven staat hoe de diamantbewerking in zijn werk gaat.

Diamanten hanger koning willemIII
Sequeira kaft
Sequeira diamant binnenwerk

Oorkonde kerkgenootschap 1938

Gedenkdienst

In 1938 vierde koningin Wilhelmina haar veertigjarig regeringsjubileum. In synagogen door het hele land vonden bijzondere gedenkdiensten plaats om dit heugelijke feit te vieren. Het was gebruikelijk dat bij bijzondere gelegenheden diensten werden opgedragen aan de koning en koningin. Het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap gaf koningin Wilhelmina ter gelegenheid van haar jubileum een prachtig gekalligrafeerde oorkonde waarin de eeuwenoude band met de Oranjes werd gememoreerd. De oorkonde ging vergezeld van een bloemenhulde en een programmaboek van de speciale gedenkdienst.

Bezoeken aan synagoges

Leden van het Huis Oranje-Nassau hebben vaak een bezoek aan een synagoge opgenomen in hun programma wanneer zij Amsterdam bezochten. Op 3 juni 1768 bezochten prins Willem V en prinses Wilhelmina van Pruisen de Grote Synagoge van de Hoogduitse gemeente van Amsterdam. Toen ontvingen ze een rijkgedecoreerde liturgie van zijde met teksten in het Nederlands en het Hebreeuws. Bijzonder aan dit boekwerk is dat niet alleen de omslag, maar ook alle bladzijden van zijde zijn gemaakt. Koningin Emma bezocht in 1904 de Portugees-Israëlitische synagoge in Amsterdam, enkele dagen later kwamen ook koningin Wilhelmina en prins Hendrik de synagoge bezichtigen. En prinses Juliana bracht in 1938 een bezoek aan de synagoge van de Joodse Invalide in Amsterdam.

Liturgie 1768
bezoek synagoge

Een bijzonder glas

Een bijzondere plaats in de tentoonstelling neemt een glas van koning Willem III in. De Rotterdamse glasgraveur Daniël Henriques de Castro schonk in 1860 twee gegraveerde glazen aan koning Willem III en koningin Sophie. In beide glazen staan wapens gegraveerd en enkele dichtregels. Tegenwoordig maakt het glas voor koning Willem III deel uit van de Koninklijke Verzamelingen, maar het glas voor koningin Sophie berust in het Joods Historisch Museum. In deze tentoonstelling worden ze voor het eerst sinds jaren weer samen gebracht.

glas koning Willemiii
meerobjecten JHM