2018 stond in het teken van de 80-jarige oorlog. De Koninklijke Verzamelingen hebben met veel plezier bijgedragen aan de tentoonstellingen in het Nationaal Militair Museum, het Rijksmuseum Amsterdam, Museum Het Prinsenhof en aan de Ode aan de Synode in het Dordrechts Museum, die deze formatieve tijd vanuit het religieus perspectief belicht. Daarnaast hebben wij achter de schermen aan de archieven van twee van de meest centrale figuren uit deze tijd gewerkt: vanaf december 2018 zijn de inventarissen Willem van Oranje en zijn zoon Frederik Hendrik beschikbaar via Archieven Online. Hiermee wordt een schat aan informatie over de geboorte van Nederland digitaal beschikbaar voor het publiek. De inventarissen zijn de toegang tot de archieven en beschrijven welke stukken zich in een archief bevinden. Inmiddels staan er ruim dertig inventarissen online. Van de archieven die nog niet via de website toegankelijk zijn kan men gedrukte of handgeschreven inventarissen raadplegen in het Koninklijk Huisarchief. Een overzicht van alle archieven van vóór 1934 van de Koninklijke Verzamelingen is opgenomen in Archieven Online.
Willem van Oranje
Willem van Oranje (1533-1584) kennen we als de Vader des Vaderlands, een edelman die leider werd van de Nederlandse Opstand en grondlegger van een zelfstandige Republiek. Zijn archief getuigt van alle belangrijke gebeurtenissen in zijn leven: van de bemoeienis van Karel V met zijn opvoeding tot zijn noodlottig einde, van zijn oorspronkelijke trouw aan de koning van Spanje tot aan zijn inhuldiging tot heer der Nederlanden met de oorkonde van de grafelijkheid. De inventaris van Willem van Oranje bevat tal van interessante documenten zoals benoemingen door Karel V en Filips II in militaire- en staatsfuncties en stukken betreffende zijn uitgebreide diplomatieke betrekkingen. Bijzonder vermeldenswaardig zijn de verslagen van de Raad van Beroerten die in zijn inventaris zijn opgenomen.
Huygens ING
In de inventaris zijn ook brieven te vinden die zijn ontsloten op de website van het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis. De brieven gericht aan of afkomstig van Willem van Oranje hebben naast een digitale opname een gedetailleerde beschrijving gekregen. In de inventaris is de link opgenomen die verwijst naar de betreffende brief op de website van het Huygens ING, zodat iedereen direct de brief online kan lezen en bestuderen.
Frederik Hendrik
Frederik Hendrik (1584-1647) was de zoon van Willem van Oranje en zijn vrouw Louise de Coligny. Hij trouwde op 4 april 1625 met Amalia van Solms. Zijn militaire carrière begon hij al op jonge leeftijd. Na het overlijden van zijn halfbroer prins Maurits in 1625 volgde hij hem op als stadhouder van de provincies Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel. In de voetsporen van prins Maurits was hij opperbevelhebber van het Staatse leger en was hij verantwoordelijk voor de verovering van verschillende steden op de Spanjaarden in de Tachtigjarige Oorlog. Zo kwam hij aan de bijnaam ‘stedendwinger’.
Frederik Hendrik werd bijgestaan door zijn secretaris Constantijn Huygens. Hij vergezelde de stadhouder op zijn veldtochten, adviseerde hem en handelde administratieve zaken af. Sporen van de hand van Huygens zijn terug te vinden in het archief. Ook interessant is de correspondentie die Frederik Hendrik voerde met de gezanten in Engeland en met de Engelse vorstelijke personen in verband met het huwelijk van zijn zoon prins Willem II met de Engelse koningsdochter Maria Stuart.
Verwacht in 2019
Ook in 2019 hebben de archivarissen mooie plannen voor de Koninklijke Verzamelingen. Zo volgt binnen afzienbare tijd de publicatie van de inventarissen van de vrouwen van Willem van Oranje: Anna van Egmond, Anna van Saksen, Charlotte de Bourbon en Louise de Coligny. De invloed van de stadhoudersvrouwen is niet te onderschatten. Tevens zal de verzamelinventaris van de kinderen van Willem van Oranje, met name van zijn dochters waarvan geen aparte inventaris bestaat, worden gepubliceerd. De brieven van de invloedrijke Amalia van Solms, de vrouw van Frederik Hendrik, zijn al in 2016 online toegankelijk gemaakt via de portal van Early Modern Letters Online. In het komende jaar is ook haar inventaris online beschikbaar, samen met de inventaris van de kinderen van de stadhoudersvrouw en Frederik Hendrik. De inventaris van prins Willem II is al online beschikbaar.