Het jurkje dat prinses Alexia droeg op Koningsdag was meteen immens populair. Het witte kanten jurkje doet een beetje denken aan de jurkjes die haar grootmoeder en overgrootmoeder droegen toen zij jonge prinsesjes waren. Paleis het Loo heeft een aantal van deze luchtige jurkjes op een prachtige manier tentoongesteld in een levensgrote kijkdoos. Ook op verschillende portretten in de tentoonstelling Dynastie, portretten van Oranje-Nassau zien we prinsessenjurkjes terug. Een goede gelegenheid om aandacht te geven aan deze koninklijke kinderjurkjes.
Prinsenportret
Portretten werden eeuwenlang geschilderd, getekend of gebeeldhouwd. In de 19de eeuw kwam daar een nieuw medium bij: de fotografie. De 19de-eeuwse foto’s brengen de prinsen en prinsessen dichterbij en laten duidelijk zien welke kleding werd gedragen. Wie deze twee foto’s goed bekijkt, ziet dat het niet alleen meisjes zijn die jurken dragen. Tot omstreeks 1850 droegen ook kleine jongens dit kledingstuk, wat de portretten van prins Maurits en prins Alexander bevestigen.
Onder ons
Eind 19de eeuw werd de amateurfotografie populair. Ook koningin Wilhelmina nam de camera ter hand, met niet onverdienstelijk resultaat. Naast landschappen en dorpsgezichten had ze haar dochter vaak voor de lens. Rond 1915 maakte ze dit spontane portret van prinses Juliana in het fluitenkruid in een zonnig wit jurkje met grote witte hoed. Deze foto was bestemd voor intieme kring, anders dan de portretten gemaakt door een hoffotograaf.
Deftig jurkje
Dergelijke staatsieportretten van de jonge prinsessen zijn ruimschoots aanwezig in de collectie van de Koninklijke Verzamelingen. De jurkjes op deze foto’s zijn niet representatief voor het modebeeld van die tijd. Zomers ogende jurkjes met decolleté en zonder mouwen zoals Wilhelmina ze droeg, zijn eigenlijk officiële hofjurken. Ze werden meestal gemaakt van katoenen batist met kostbare broderie en kant en versierd met gekleurde linten. Op portretfoto’s onderstreepte die kleding de status van de draagster. Prinses Wilhelmina herinnert zich in haar autobiografie “Eenzaam maar niet alleen” dat ze als kind zo’n deftig jurkje droeg tijdens het vaste speeluurtje bij haar vader, koning Willem III.
Zomers winterjurkje
De witte hofjurken met het opengewerkte borduurwerk, kant en de korte mouwtjes, geven een zomers beeld. Zoals deze foto van Juliana gemaakt door hoffotograaf Deutmann in 1912. Als een echte zomerprinses zit Juliana in een lief wit jurkje op een grote stoel met een boeket helianten op haar schoot. Maar ook in de winter zien we de witte kanten jurkjes terug. Prinses Wilhelmina liep in november 1884 zelfs een kou op nadat ze in een korte witte gedecolleteerde jurk in het koude atelier van hoffotograaf Kameke was gefotografeerd.
Buitenspelen
Tijdens de mooie zomers speelden prinses Wilhelmina en later prinses Juliana buiten in de tuinen van Paleis het Loo in keurige witte jurkjes met bijpassende handschoentjes en laarsjes. Koning Willem III had in de tuin voor Wilhelmina een chalet laten bouwen in Zwitserse stijl. In en om dit chalet kon ze fijn spelen. Ook prinses Juliana speelde als kind bij het Zwitserse chalet, zoals te zien is op deze foto van haar in de moestuin. Met haar lichte manteltje was ze niet echt gekleed om de aardappels te rooien, maar het is een vertederend portret, waarschijnlijk gemaakt door koningin Wilhelmina.
Modieuze robe-manteau
Het maakte niet uit of het hartje zomer of midden winter was; de prinsessen waren vooral gekleed in witte jurkjes en mantels. Ook de kranten roemden het ‘snoezige witte jurkje’ op de foto’s of de prachtig witkanten jurkjes, af en toe versierd met blauwe strikjes of een gekleurd lint. Zelfs in de tuin werd een besmettelijk wit jurkje gedragen. Maar toen Wilhelmina op haar pony Baby zat op de binnenplaats van de Koninklijke Stallen werd ze vereeuwigd in een geruite jurk. De robe-manteau had Wilhelmina van haar vader gekregen en volgde, anders dan de officiële hofjurken, de heersende mode.
Verkleden
Zowel prinses Wilhelmina als prinses Juliana hielden van verkleden. Op 2 augustus 1890, de verjaardag van koningin Emma, gaf koning Willem III zijn dochter het ‘kleine Amalia van Solmskostuum’ cadeau, ontworpen door Pierre Eugène Lacoste. De koning zag zijn dochter graag in het historische kostuum, uitgevoerd in kostbare stoffen, kralen en parels. 'Geheel uit eigen ingeving en zonder dat men het ten paleize had bemerkt' had Wilhelmina aan Christoffel Bisschop gevraagd een portret van haar te vervaardigen waarop ze dit kostuum draagt. Ze had reeds een fotoportret in het kostuum laten maken door fotograaf Adolphe Zimmermans. Die kon de schilder als steunafbeelding gebruiken. Het schilderij was een verrassing voor de 33ste verjaardag van haar moeder. Het ‘kleine Amalia van Solmskostuum’ is nog steeds in bezit van de Koninklijke Verzamelingen en staat tentoongesteld in het familiemuseum van het Koninklijk Huisarchief.
